Translation of a Passage from Bhattadeva's Katha Bhagavata: Book XI, Krishna Uddhava Samvada

চতুৰ্দ্দশ অধ্যায় ভক্তি-যোগ কথা : চতুৰ্দ্দশ অধ্যায়ে ভক্তিযোগ কহিবা | উদ্ধৱে পুছন্ত : হে ভগৱন্ত! অনেকে অনেক সাধন কহে | তুমি ভক্তিমাত্ৰ কহা | তাত কোন শ্ৰেষ্ঠ আক মোত কহা | ভগৱন্তে বোলন্ত : পূৰ্ব্ব প্ৰলয়ত বেদ নষ্ট হৈলে মঞি আদ্যতে ব্ৰহ্মাত কহিলোঁ | ব্ৰহ্মায়ো মনু আদি পুত্ৰসৱত কহিলা | তাৰায়ো পুত্ৰত কহিলা, তেৱে দেৱ-দৈত্যে বেদক জানিলা | সৱে আপুনাৰ স্বভাৱে বেদক ব্যাখ্যা কৰি নানা কামে নানা সাধনত প্ৰবৰ্ত্তিল | তাক দেখি আন লোকো আচৰিল | তুমি সৱাকে তুচ্ছ ফল জানিবা | ভক্তিৰ মুখ্য ফল শুনা : নিৰপেক্ষ ভকতৰ যি সুখ হৈব তাক কদাচিতো নলভিব | যাতো ভক্তৰ দশোদিক সুখময় | এতেকে একান্ত ভকতে মোত বিনে মোক্ষ ব্ৰহ্মপদকো বাঞ্ছা নকৰে | মোৰো দেহত কৰি সেইসে প্ৰিয়তম | যাতো মঞি তাৰ পাছে পাছে ফুৰোঁ | সি যি সুখ পায়ে, তাক আন কেহো নজানে | উত্তম ভকতৰ কি কথা কহিবোঁ | বিষয়ীজনো মোৰ ভক্তিত কৃতাৰ্থ হয় | এতেকে জানিবা ভক্তিসে মোক বশ্য কৰে | (শ্লোক ১-২০) যোগাদিও নপাৰে, যাতো মোৰ ভক্তি দুৰাচাৰ চণ্ডালকো পবিত্ৰ কৰে | ভকতি বিনে আন সাধনে চিত শুদ্ধ নকৰে | প্ৰেমাদি বিনে কেমনে ভকতি জানিব | ভকতি বিনে কেমনে চিত্ত শুদ্ধ হৈব | এতেকে প্ৰেম-ভক্তিযুক্ত জনে জগতকে পবিত্ৰ কৰে | যেন অগ্নিয়ে সুৱৰ্ণৰ মল হৰে, তেমনে জানিবা ভকতিসে মল দূৰ কৰে | আন সাধনে তেমনে নপাৰে | ভকতি হৈলে অযত্নে জ্ঞান মিলয় | তেৱে মোত মাত্ৰ চিত্ত লাগি থাকয় | এতেকে তুমি আন সাধন এৰি মোত মাত্ৰ ভক্তি কৰা | [...] (শ্লোক ২১-৩০)

14th Chapter The Path of Bhakti Prose: In the 14th chapter, the Lord will speak on the path of bhakti. Uddhava asked, “O Lord of All Opulence! Various people prescribe various means (sadhana). You prescribe only pure devotion (bhakti). Please reveal to me which is the best among these.” The Lord replied, “When the Veda was lost in the previous dissolution (pralaya), I [retrieved it and] imparted it to Brahma first. Brahma also spoke it to Manu and the sons. They also transmitted it to their sons; only then did the devas and the daityas come to know the Veda. Everybody interpreted the Veda according to their own nature (svabhava) and began to engage in various means in order to fulfill their many desires. Seeing them, the other people also began to emulate. But, know that all of these means have extremely limited fruit. Listen to the chief fruit of bhakti. The other people cannot even hope to obtain the happiness that comes to the desireless (nirapeksa) devotee. As, for this devotee, all the ten directions overflow with happiness. Therefore, apart from me—my service—the single-minded devotee does not wish for even salvation and the abode of Brahma. I also love that one better than my own body. So much so that I even tag along behind him and follow him wherever he goes. The happiness that he obtains—that is unknowable by any other person. What to speak of the best devotees; even the ones addicted to sense-objects (visayi) secure accomplishment through my devotion. Therefore know that I am subordinated only through pure, desireless devotion. (Verses 1-20)  Even yoga, etc. is unable to do so. And since my bhakti purifies even the outcast not doing any prescribed actions, there is no means apart from bhakti for purification of heart. Now, how can bhakti be known without love (prema)? How can the heart be purified without bhakti? Therefore, know that it is the one endowed with love-filled devotion (prema bhakti) that sanctifies the entire world. Just as fire removes the dirt of gold, so also know that only love-filled devotion clears the dirt of the mind. The other means cannot do so in that manner. [As regards knowledge,] when devotion comes about, knowledge also comes automatically. Then, one’s heart remains attached to me, always. Therefore, forsaking all the other means—including the paths of karma and jnana—you do only devotion to me.” [...] (Verses 21-30)